نگاهی بر کارنامه 50 ساله مسعود کیمیایی

    
تعداد بازدید: 217
         
دسته بندی : عمومی
    
تاریخ درج خبر : 1400/8/9



سینمای امروزی ایران که همواره پای ثابت بهترین و مهمترین جشنواره های سینمایی دنیا در سه دهه گذشته بوده، بسیار مدیون موج نوی سینمای ایران است که از نیمه دوم دهه چهل به راه افتاد.موجی که داریوش مهرجویی،ناصر تقوایی و مسعود کیمیایی نقش اول های آن بوده و تاثیر عمیقی روی سلیقه مخاطبان آن سال های سینمای ایران گذاشت.از میان آنها،مسعود کیمیایی با سینمای مختص به خود،در حافظه میلیون ها نفر از علاقمندان سینما نقش بسته و به یک فیلمساز مولف تبدیل شده است.حال به بهانه تولد هفتاد و هشت سالگی اش نگاهی به تعدادی از فیلم های شاخص کارنامه سینمایی پنجاه ساله اش می اندازیم.


«قیصر» کیمیایی با استفاده از یکی از پرونده های بایگانی شده اداره آگاهی و با کمک و مساعدت تهیه کننده ای به نام عباس شباویز،فیلمی را ساخت که قهرمانش هیچ شباهتی به قهرمان های فیلمفارسی ها نداشت.مرد جوانی که پس از کشته شدن برادرش به جای آن که به قانون متوسل شود،خود دست به کار شده و انتقام خون ریخته شده را می‌گیرد.کیمیایی از تم انتقام به بهترین شکل در این فیلم سود جسته و از آن به عنوان موتور حرکت قصه بهره گرفته است. از نکات جالب فیلم،حضور عباس کیارستمی در آن به عنوان سازنده تیتراژ است که با دیدن آن می توان به هوش و خلاقیت وی پی برد.
«رضا موتوری» این فیلمساز در دومین تجربه سینمایی اش رضا موتوری را براساس نوشته خودش ساخت و خلق قهرمان های تنهايی كه ميان دوستانشان هم غريبه اند را تداوم بخشيد كه اين رويه در آثارش تا به امروز هم ادامه داشته است.رضا موتوری البته به اندازه قيصر قدر نديد اما كيميايی برای آثارش،هواداران پرو پا قرصی پيدا كرد كه با پيروی غريزی از تئوری فيلمساز مولف،با ساخته های وی روبرو شده و به ستايش آن می پرداختند كه در میانشان نام برخی از منتقدان مشهور سينمایی نيز ديده می شود.
«داش آکل» اقتباس ادبی،امر متداولی در سینمای جهان به حساب می آید که البته نمونه هایی اندک در سینمای ایران دارد.داش آکل یکی از شاخص ترین آنها است که در آن کیمیایی به خوبی به روح اثر صادق هدایت نزدیک شده و تقابل خیر و شر داستان را به بهترین شکل به تصویر کشیده است.البته در این بین نباید از هنر بازی گرفتن کیمیایی هم به سادگی گذشت که بازی های درخشانی از دو بازیگر نقش های مثبت و منفی فیلم گرفته است.موضوعی که در سال های بعد به یکی از وجوه شاخص آثار این فیلمساز تبدیل شده و می توان جمعی از بهترین بازی های بازیگران سینمای ایران را در آثارش مشاهده کرد.
«خط قرمز» خط قرمز داستان ماموری امنيتی است كه بر حسب اتفاق درگير پرونده برادر همسرش شده و مابين عشق و وظيفه كاری مجبور به انتخاب می شود.بازی عالی سعيد راد از نقاط قوت فيلمی است كه فيلمنامه اش براساس شب سمور اثر بهرام بيضايی نوشته شده و نخستين حضور سينمايی زنده ياد خسرو شكيبایی را رقم زده است.با این حال،فیلم به واسطه مشخص نبودن بسياری از ضوابط از جمله رعايت حجاب بازيگران زن،دچار دردسر شده و پس از نمايش در نخستين دوره جشنواره فيلم فجر برای هميشه توقيف شد.
«سرب» کیمیایی پس از خريد امتياز فيلمنامه هاگانا نوشته تيرداد سخایی،آن را به سليقه خود بازنويسی كرده و داستان جنايت های  گروه صهيونيستی هاگانا در ايران را كه كمر به قتل يهوديان مخالف با مهاجرت به فلسطين بسته بودند را روايت كرد.وی در اين راه برای جذاب تر شدن داستان،زوج يهود را با قهرمان روزنامه نگارش (نوری)با نقش آفرينی به ياد ماندنی  هادی اسلامی همراه و تماشاگرانش را روی صندلی ميخكوب كرد.كيميايي با سرب که لحظات درخشان فراوان دارد،توانست بار ديگر به دنيای خاص خود بازگشته و طرفدارانش را به تحسين وادارد.
«دندان مار» «دندان مار» از جمله فيلم هايی است كه فضای پس از جنگ را به خوبی به تصوير كشيده و تنهايی آدم هايش(به ويژه دختر جنگ زده)به شكل غريبی باور كردنی است.قصه غريبانه چاپچی پا به سن گذاشته ای كه تنها پناه دختری جنگ زده شده،در كنار قهرمان جديد كيميايی با بازی احمد نجفی،فيلمی جذاب و محكم را خلق كرد كه لحظات به يادماندنی زيادی دارد كه از جمله آنها می توان به فصل گفت وگوی شبانه جلال مقدم با فرامرز صديقی و گريه مظلومانه او در آمبولانس بهشت زهرا بالای سر جنازه دوست قديمی اش اشاره كرد.

«ردپای گرگ» عینیت بخشیدن به دنیای ذهنی،سخت ترین کار یک فیلمساز به حساب می آید که گاه به نتایج درخشان و گاه به نتایجی کاملا ناامیدکننده ختم می شود.کیمیایی در ردپای گرگ به سراغ یک چنین فضایی رفته و در فضاسازی و تصویر کردن فیلمنامه ای که بر مبنای قهرمان تنهای دیگری بنا شده،نسبتا موفق نشان داده است.رضای ردپای گرگ را می توان کامل ترین قهرمان آشنای سینمای مسعود کیمیایی قلمداد کرد که به میانسالی رسیده و همچنان چاقوی خود را برای گرفتن انتقام سال های عمر تباه شده اش از جیب بیرون می کشد.ردپای گرگ به مانند برخی دیگر از فیلم های این فیلمساز همچون:تیغ و ابریشم،گرفتار تیغ سانسور شده و در اکران عمومی هم آنچنان که باید دیده نشد.
«ضیافت» داستان چند دوست دبيرستانی كه قراری برای هفت سال بعد در همان مكان می گذارند.فيلم تا نيمه اش گرم و دوست داشتنی از كار در آمده و جمع رفقای قديمی با گفت وگوهای ناب كيميايی تركيب دلنشينی را به وجود آورده است.اما با ورود باند مهياران،به يكباره رشته كار از دست وی خارج شد و مخاطب را با فيلمی شتابزده كه با بی حوصلگی نيز ساخته شده،روبرو کرد.با این حال حضور درخشان فریبرز عرب نیا در نقش علی یزدانی،طرفداران فیلم های کیمیایی را به حضور یک قهرمان تازه در آثار این فیلمساز امیدوار کرد.هر چند که این همکاری تنها به فیلم بعدی کیمیایی ، (سلطان)ختم شد.
«اعتراض» یکی از مهمترین ساخته های پس از انقلاب کیمیایی که فصل درخشان افتتاحیه اش در ذهن علاقمندان سینمای ایران حک شده است.فصلی که مهدی فتحی ستاره آن بوده و جزء جزء عناصر آن از موسیقی تا تدوین در بهترین شکل ممکن قرار دارند. داریوش ارجمند بدون شک ستاره فیلم است که قالب قهرمان تنهای آثار کیمیایی را عمیقا درک کرده و شخصیت امیرعلی را باورپذیر کرده است.هر چند که فیلم در نیمه میانی اش افت کرده و کیفیت یک سوم ابتدایی را ندارد اما به خوبی تماشاگر را با خود همراه می کند.به همین خاطر هم اعتراض یکی از پرفروش ترین فیلم های کارنامه نیم قرنی مسعود کیمیایی به حساب می آید.
«حکم» «حكم» براي كيميايی،حكم تولدی دوباره را داشت و لحظات خوبی را برای سينمادوستان رقم زد.آدمكشی حرفه ای با بازی خوب پولاد كيميايی همراه با دوستانش محور داستانی هستند كه همچنان از عدم انسجام رنج برده و در بسياری نقاط لنگ میزند. اما كيميایی اين ضعف ها را با ساختاری منسجم و جذاب تلفيق كرده و بسياری از ضعف ها را پوشانده است.مهمترين دستاورد حكم برای سينمای ايران، معرفی بازيگری با استعداد به نام پولاد كيميايی و شكستن كليشه سينمايی ليلا حاتمی به عنوان دختر مثبت و مظلوم است.همچنین ترانه پايانی حكم با نام لاله زار با صدای رضا يزدانی نيز بسيار خوب و شنيدنی از كار درآمده است.
«محاکمه در خیابان» كيميايی در محاكمه در خيابان تصويری كدر و خاكستری از تهران امروز ارائه كرد كه برخی آدم هايش به دروغ و خيانت متوسل شده و در سوی ديگر شخصيت های پاك تر و سالم تری مانند امير و نكويی قرار دارند كه برای رسيدن به دنيايی آرام تر و سالم تر تلاش می كنند.فيلمبرداری سياه و سفيد تورج منصوری با ته مايه قهوه ای كه به مدد دوربين های مدرن ديجيتال حاصل شده،تصوير هولناكی را از دنيای امروز پيش چشم تماشاگرانش قرار داده و تا مدتی ذهن آنها را درگير خود می سازد.از نکات جالب فیلم،قرار گرفتن نام اصغر فرهادی به عنوان نویسنده فیلمنامه در پیشانی فیلم در کنار کیمیایی است که بخشی از حال و هوای فیلم نیز به قلم فرهادی و نوع نگرش او به جهان بازمی گردد.
«جرم» جرم،بازگشت دوباره او به فضای آشنای سينمايش با همه ضعف ها و قوت ها است كه بسياری از آشفتگی های فيلم های ياد شده را در خود دارد.در واقع جرم سرهم بندی از فيلم های قديمی اوست كه برخی آنها از جمله سكانس های مربوط به رفعت به عنوان بزرگ زندان بازسازی ضعيف سكانس درخشان افتتاحيه فيلم اعتراض با بازی فوق العاده زنده ياد مهدی فتحی است و بعضی سكانس های ديگر از جمله رويارويی دو دوست قديمی در حياط زندان عالی از كار درآمد و كيميايی در اين سكانس به سينمای وسترن ادای دين جانانه ای كرده است.

از   0   رای
0



نظرات

دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید مدیر سایت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.